fimmtudagur, september 23, 2004

Hvað er það sem fær ellefu manns til að streitast við að ganga 55 kílómetra í fjalllendi í einum rykk?
Veit það ekki. Hreint út sagt veit það ekki.
En þetta er það sem við gerðum.

Á föstudaginn síðasta var keyrt upp í Landmannalaugar.
Ekkert sosum um það að segja annað en ferfalt húrra fyrir því að allir voru mættir á góðum tíma þannig að það var farið á slaginu átta, eins og auglýst var.

Við risum úr rekkju klukkan sex.
Ég var örugglega sú eina sem aldrei hafði farið leiðina í heild sinni og vissi því ekkert hvað beið mín... Ég var sem sagt kát og sátt við Guð og menn þegar við hlupum af stað klukkan sjö.
Ég og Halla settum okkur það að markmiði að komast á leiðarenda; einfalt og skýrt markmið. (Það helgast af því að ég hafði aldrei farið þetta áður og hafði því engan tíma að bæta.) En þetta hafði það í för með sér að við áttum ekki samleið með félögum okkar; við sáum síðast til langt-á-undanfaranna á góðri leið upp Brennisteinsöldu, - með neyðarblys í rassinum fyrir aukadrifkraft.

Eftir því sem leið á daginn fækkaði orðunum. Hvítur regnbogi, iðagræn móbergsfjöll, leirbrúnar jökulár og svartir sandar... og mörg skref. En við töpuðum ekki gleðinni. Þrátt fyrir aum hné, þreytt læri og blöðru á fjórðu tá, þá má ekki tapa gleðinni.

Og líkt og Jesú í eyðimörkinni hittum við freistarann við Innri-Emstruá. Sá birtist okkur í formi smala sem bauð okkur að sitja í, allavega niður í Emstrur. En við börðumst gegn gylliboðum með viljann einan að vopni og ég hrópaði NEI!!! ... nei takk, það myndi alveg fara með stoltið. Svo við þrömmuðum áfram og freistarinn vinkaði til okkar með samúðarsvip þegar hann keyrði í burt.
Næst sótti að okkur gott fólk og guðaveigar í skálanum í Emstrum. Þar var kominn tannlæknirinn hennar Höllu ásamt félögum. En Halla var með samviskubit yfir því að það var allt of langt síðan hún sá hann síðast svo að við héldum rakleitt áfram, - og stoppuðum um leið og við vorum komnar í hvarf til að borða síðustu súkkulaðirúsínurnar og plástra fjórðu tána.
Í námunda við Slyppugil vorum við orðnar langeygar eftir að komast í grillmat. Þá flugu upp tvær hálfhvítar, fótloðnar rjúpur. Þær settust við stíginn og sátu þar og horfðu rólegar á okkur þar sem við löbbuðum fram hjá slefandi. En við stóðumst einnig með prýði þessa síðustu freistingu: að stökkva á þær og stífa úr hnefa. Til hughreystingar kippti ég fram sláturkeppnum! Hann var ekki frosinn en engu að síður stakk ég honum inn á mig því ég mundi að það hafði Bjartur í Sumarhúsum gert, og mér fannst það þjóðlegt. Með þetta veganesti héldum við dampi og héldum gleðinni... þangað til...

Reynið nú að setja ykkur í okkar spor: þið eruð þegar búin að labba rúma fimmtíu kílómetra á einum degi. Undir öllum venjulegum kringumstæðum myndi ykkur standa á sama um eina litla brekku en með þetta veganesti hlýtur 200m hækkun að vaxa í augum. Úffff... en jæja, það er stutt eftir, við látum okkur hafa það. Við vonum bara að við förum nú að koma, því það er farið að dimma óþarflega mikið.
Svo komum við upp á hæðina og ég sá ekki enn það sem mig langaði að sjá í síðustu skímu dagsins. Hvar er Langidalur? Upp með kortið... Ég hélt við ættum ekki eftir nema einn kílómetra en á kortinu virtumst við við fyrstu sýn eiga sjö km eftir. Mér lá við yfirliði af örvilnun. Nei ó nei, - vei ó vei. Hvernig má þetta vera?
Upp með GPS-ið... ó, við erum sem sagt hérna... ok, þetta er betra, bara tveir til þrír kílómetrar eftir. En þarna hékk gleðin á bláþræði, ég segi það satt.

Svo við röltum niður hæðina og óðum í myrkrinu og svo upp í skóginn. Við duttum inn á traustvekjandi stíg, stjörnunum fjölgaði hratt á himninum og mér varð hugsað til að þetta væri hinn fullkomni skógur: tré sem eru nógu há til að skýla en samt sést til stjarna. Ég var að jafna mig á áfallinu, í huganum var ég næstum komin í höfn.
Við komum að vegpresti: Langidalur, já einmitt, þangað viljum við fara. Svo að þangað fórum við. Svo komum við að öðrum vegamótum, ómerktum... hmm... "Sjáðu, þetta er allavega stígur, og hann liggur niður í móti - það er gott." Það héldum við. Og niður og niður gengum við. Svo rann upp fyrir mér ljós og skelfilegur sannleikurinn: "Ef við erum að koma niður Húsadalsmegin, þá verð ég brjáluð." Örstuttu seinna sáum við skilti sem stóð á Snorraríki, sem benti til vinstri. "Ég er brjáluuuuð!!!"
Þegar maður er búinn að labba fimmtíuogfimm kílómetra á einum degi, þá er það ekki ídeal að þurfa þar að auki að labba stigana upp á áttundu hæð til að komast í grillveisluna... En þetta gerðum við og komumst loks í Langadal.

Þar biðu félagar okkar útiteknir og sællegir og fögnuðu okkur með bros á vör og hraustlegu klappi á bakið. "Gaman að þið skylduð koma," sögðu þau, "nú getum við loksins farið að borða."
Og við röltum út í stjörnubjarta nóttina (svona margar stjörnur hafa varla sést á himni í einu frá því Gói var ungur!) og Haffi skenkti lambakjöt á diskinn minn, og hvers sem vildi.
Guði sé lof fyrir dúnúlpur, guði sé lof fyrir lambakjöt og grillkol, guði sé lof fyrir hlýja svefnpoka.
--- --- ---

Það var stoltur hópur sem stillti sér upp fyrir myndatöku daginn eftir.
Ég er samt hrædd um að stoltið hefði eitthvað látið á sjá ef hefðu náðst vídjómyndir af þessum sama hóp þar sem hann reyndi að koma sér á milli staða daginn eftir, meira af vilja en mætti.

Ég tók viðtal við sigurvegara Laugavegsgöngu Ársæls: Frey Inga Björnsson, sem kláraði kílómetrana fimmtíuogfimm á tímanum 10:04.
Ég: Sæll Freyr, hvað segirðu þá?
Freyr: Úfff... Aldrei aftur!!!
- og með það hökti Freyr í burtu, - varlega, til að neglurnar dyttu ekki alveg strax af tánum á honum. Það er svona að ganga Laugaveginn í of litlum skóm...

Þar bar að Tryggva sem varð í þriðja sæti.
"Þetta var sko ekki átakalaus sigur. Þú verður að láta það koma fram að við Matti komum fast á hælana á honum." Þeir komu í land ellefu og tólf mínútum á eftir Frey.
"Já," sagði ég, "og svo voru nú líka ég og Halla, ekki má gleyma okkur."
Nú er bara að æfa sig og taka þetta á næsta ári. Því ég veit að við verðum öll búin að gleyma óförunum að ári. Þegar frá líður munum við ekki annað en að við höfum ótrauð haldið gleðinni allan tímann.

miðvikudagur, september 15, 2004

According to my sources, people are still wearing t-shirts in some places in the world.
I'm preparing my mittens.

Packice can now be seen from the shores of Grímsey, just north of the arctic circle.

Yesterday morning some drivers could be seen scraping frost off their windscreens before heading off to work, - or wherever they were going.

Þetta er Ísland í dag.
This is Iceland today.

mánudagur, september 13, 2004

The sun shone today.
It had been a while since we had seen it; that is why i noticed the difference. The warm glow of summer is giving way to the pale, white sunlight of winter, easily piercing it's way through the crisp, clear air. The sun will soon be leaving the northern hemisphere, it's already moving away from us here up north. It only rises halfway up to the sky; at this angle, and all through winter it will keep on blinding drivers and pedestrians. Wintertime, that's when you need sunglasses the most, especially when it snows.

I feel like I should be back in school, it's strange not to have any homework to do, no writing papers or anything. It's strange to have nothing to do.
Well, now I have something to do, finally. I'm organising a part of the European Language Day celebrations, on behalf of the Vigdis Finnbogadottir institute of the University of Iceland. (Ay... so many long names and words.) My job is to gather up a group of foreigners, probably mostly exchange students at the university, to go to the high schools of Reykjavik to introduce their language and culture. So I have to find the foreigners who are interested, contact the schools, decide who will go where and what everyone will be doing. And I've got ten days to do it.

Then I'll probably be going to this specialized first aid course 1-10 October: Wilderness First Responder. The basic idea is: first aid in the wilderness with minimum equipment and where one can not call for help. Luckily for me, I haven't had any accidents in the groups I've been guiding so far, but often I have thought: what if someone falls and breaks his leg or if someone has a heart attack right here and now, far from any roads or civilisation as a whole, far from mobile phone coverage to call the rescue squads or the helicopter in an emergency... What would I do? I hope that after this course I'll know.
Then I'll be going for a visit to Washington on 15-25 October, to see if USA is all that great as so many tell me. - And to see if it is all that superficial and arrogant as my prejudice tells me... It will be interesting. My goal is to see as many of America's different faces as I can, I know they are many and I know they are divers. So I hope to reduce my prejudice against Americans by actually getting to know them.

After that... I have no idea what I'll be doing. My goal for the winter is to get some mountaineering experience and to learn to ski, this would help me get a job all year round as a guide. Although I don't see myself as a mountainguide for the rest of my life, this is what I really want to do now. So I'll try to do what it takes.

þriðjudagur, september 07, 2004

Picture this:
- dead seals floating in the harbour
- shotguns sold in the local shop
- human bones visible under a pile of stones
- half the village drunk at noon on wednesday without any visible reason. And thursday and friday too...

The moral of this first paragraph?
Never underestimate the effect of presentation before you make up your opinion of a place, a person, an idea, an event, of whatever.
It is probably easy to see and describe Kulusuk, Greenland as a sad, sad place.
If you want to.
But if you look, most things have a history, a meaning and a purpose. So I stayed there for a week and had a look. Kulusuk is not worse and not better than what I know from home, - it's different. It's a society that obeys to other rules and conditions than the ones I had previously known.

Kulusuk is at about the same latitude as Akureyri, just under 66°N. As Greenland does not profit from the Gulf Stream as does Iceland, the climat there is colder, the vegetation more barren. Agriculture is impossible on the island of Kulusuk, frost never leaves the earth. Even if it did, there's hardly any soil to grow anything, - the island is mostly just rock. That's why christian burial traditions do not fit well with the kulusumi landscape, there just aren't any six feet to bury people under. More like one foot deep, - or even no hole, just a pile of rocks on the body.
The inuit solution is much better adapted to these conditions: leaving the body on the packice and letting it fall into the sea as the packice melts. Because in the inuit religion, the sea would be where everyone wanted to go when the earthly life was over. That's where all their riches came from, there you had plenty of food. Heaven, on the other hand, was a cold and miserable place.

Since agriculture is not possible, the Inuit, the native Greenlanders, were nomad hunters until western "civilization" reached them, - the first white men coming to Kulusuk and the Ammassalik district in 1884.
Greenlanders still are hunters. However, their kayaks are not made of seal skin anymore but of fiber glass or plastic, and in the summertime they use motorboats. Their anoraks are not homemade from seal skin, but neon-coloured plastic ones from Iceland. The traditional harpoons are still used for some kind of hunting but shotguns are now indispensable. Every hunter has one, most have two or three, or six or seven... So it is not at all surprising that they sell guns in the shop in Kulusuk, just like everything else one needs.

The sea freezes in wintertime. The packice can be some 10-20m thick. In some places it is not, that's why snowscooters are too heavy for going out to sea. That's where sled dogs come in. You'll see them outside every house, howling with hunger or just sitting there watching you with their yellow, wolf-like eyes. Children are taught to throw stones in their direction to scare them. Cause when the dogs are not scared of you, that's when you should start being scared of the dogs.
Some of these dogs are only skin and bones. They aren't fed much, at least not in the summertime when they are not being used. Some leftover seals for dogfood are kept in the harbour, the sea conveniently being at the perfect fridge temperature when not frozen...

If you're a hunter, and you catch four seals in one day, that means you can have a big feast and you don't have to go hunting for the days to come because you have enough.
If you are a greenlander today, payday comes once a month, be that payment for a job or just the dole. But on that day and for the days to come, you have enough. Enough to buy loads of booze...
- Alcohol is one of the mixed blessings western civilization has brought to Greenland. It didn't exist before Europeans came in. And it took Greenland by storm, unlike any arctic storm they had ever known.
That's why three Greenlanders declared their neverending love for me: all in broad daylight in the street. One was a sixty year old lady that hugged me and kissed me on the cheek. One was an old man, wrinkly and toothless. The third one was a young man, crawling up on the dock after having fallen into the sea, wet and shivering. But he took his time to try and chat me up, just grabbed another beer and a cigarette from his bag, and refused to go home to change. No, he was a Greenlander, he wasn't cold.

He was a Greenlander. Trying to find his place between traditions and modern times. Profiting from the mixed blessings of the Danish Government.